Stres

Umiarkowany stres jest bowiem mechanizmem naturalnego wyzwalania w organizmie energii obronnej, niezbędnej do zachowania życia. Stąd też nie wszystkie sytuacje stresowe prowadzą do chorób czy zaburzeń funkcjonowania człowieka.

Stres jednak staje się jednak poważnym problemem, gdy jest zjawiskiem trwałym, a my nie umiemy podjąć odpowiednich działań mających nas ochronić przed następującym wówczas destruktywnym dla naszego organizmu i psychiki działaniem. Potrafimy “wybuchać” bez powodu w sytuacjach, które nie powinny powodować takich reakcji, doznajemy problemów w naszym życiu seksualnym (np. impotencja czy zjawisko, które potocznie nazywamy oziębłością), chorób układu krążenia.

Stres to reakcja obronna i stan mobilizacji organizmu do walki, lub ucieczki. Pod wpływem stresu, nasz przodek atakowany przez dzikie zwierze był zdolny do ucieczki na drzewo, a wiec natychmiast odreagowywał stres działaniem. My, ludzie żyjący w XXI wieku – odreagowujemy stres swoistą bezczynnością – jedzeniem, palenie papierosa, piciem alkoholu, oglądaniem TV, itd.

Nie wszyscy tak samo reagują na stres. Ta sama sytuacja stresowa wywoła u jednego człowieka wszystkie oznaki stresu, a druga osoba przeżyje ją delikatniej. Dzieje się tak, ponieważ to od osobowości zależy jak zareagujemy w danej sytuacji.

Każdy z nas inaczej odczuwa napięcie wynikające z realiów życia codziennego, inna siła bodźca wywołuje stres. Są osoby, które np. po “zaliczeniu dywanika” w gabinecie kierownika będą siedzieć rozpamiętywać każde słowo, które padło z jego ust, a inne osoby będą pracować ze zdwojoną energią. Jedni z nas lubią życie w pośpiechu i napięciu, innych meczy wszystko, co odbiega od rutyny i zakłóca zaplanowany porządek dnia.

Stres staje się groźny dla człowieka wtedy, kiedy jest nadmierny, zbyt częsty i związany z silnymi negatywnymi emocjami (czyli może dotyczyć wielu z nas). Wówczas niszczy naszą motywację i może stać się przyczyną wielu zaburzeń fizycznych i psychicznych.

Działanie stresu zaczyna sie od nagłego wydzielania adrenaliny oraz hormonu ACTH, w nastepstwie czego zostaje pobudzona zewn.korowa część nadnerczy, wydzielająca kortykoidy. Jednym z nich jest kortyzon, który powoduje skurczenie grasicy i porażenie immunologiczne wraz z innymi następstwami, jak np.wytwarzanie cukru. Wśród objawów długotrwale przeżywanego stresu wyróznia się: zmiany fizjologiczne ( skurcze i tiki twarzy, zaburzenia rytmu i przyśpieszenie akcji serca, nacisk do częstszego oddawania moczu, wzrost napięcia mięśni szkieletowych, nadmierne pocenie się , zaburzenie apetytu, biegunki, trudności z trawieniem, suchość w ustach, bezsenność, spadek wagi ciała, bóle i kłucia w klatce piersiowej), zmiany psychologiczne ( trudność w koncentracji uwagi, zapominanie i pomyłki, tendencja do skrajnego oceniania i przesadnych wypowiedzi, niepokój ruchowy), zmiany emocjonalne ( poirytowanie, depresja, podekscytowanie, draźliwość, nagłe wybuchy płaczu czy śmiechu), problemy zdrowotne ( utrata odporności organizmu na infekcje, spotęgowanie procesu odkladania się blaszek miażdżycowych, owrzodzenie żoładka, choroby serca i ukladu krążenia, bóle krzyża) Częste i długotrwałe przeżywanie stresu prowadzi do fizjologicznego wyczerpania ogólnej energii przystosowawczej jednostki i do zalamania, kończącego szię chorobą psychosomatyczną. Negatywnym skutkom stresu znacząco może przeciwdziałać zainteresowanie się własną tzw. Inteligencją emocjonalną , w tym rozwijanie zdolności empatii, podniesienie samoświadomości,skuteczniejsze panowanie nad przykrymi uczuciami , wspólpraca, nawiazywanie i podtrzymywanie poprawnych stosunków z innymi, zmiana nastawienia wobec zycia czy też stosowania róznych odmian treningów relaksacyjnych.

Ciekawostką może być problemem zwalczania stresu za pomocą kosmetyków.

Czy kosmetyki mogą zwalczyć stres ? I tak i nie. Na pewno nie poradzą sobie ze stresem, jaki ogarnia nas na skutek różnych niepowodzeń czy zbyt szybkiego tempa życia. Sprawią jednak, że skóra, która pod wpływem napięcia staje się matowa, zmęczona, która traci witalność, odzyska blask i ponownie stanie się odżywiona i jędrna. Komórki skóry, broniąc sie przed stresem, bardzo szybko zużywają wszystkie podstawowe pierwiastki dostarczane wraz z pożywieniem bądź przez zwykłe kremy pielęgnacyjne. Gdy wyczerpią się zapasy, zaczynają być widoczne niedobory substancji niezbednych skórze: mikroelementów, soli mineralnych, rozmaitych witamin i magnezu. Skórę należy wtedy solidnie wzmocnić i odżywić, dostarczając jej wszystkich brakujących składników. To jednak dopiero połowa drogi. Pod wpływem zmęczenia, pośpiechu, napięcia tkanka nerwowa uwalnia tzw. neuromediatory. Są one odpowiedzialne za wzrost wrażliwości skóry. Właśnie kiedy neuromediatory się uwalniają, sucha skóra wysusza się szybciej niż zazwyczaj, a w tłustej gruczoły łojowe działają bardziej aktywniei produkują coraz więcej łoju. Zadaniem kosmetyków określanych jako antystresowe jest doprowadzenie skóry do równowagi. Potrzeba na to średnio od dwóch do trzech tygodni, jednak kiedy używa się do pielęgnacji preparatów dobrych marek, efekty mogą być zuważalne niemal natychmiast. Cera wygładzi się, stanie się jaśniejsza, a wszystko dzięki składnikom, które takie preparaty zawierają – przede wszystkim magnezowi i innym pierwiastkom, solom mineralnym oraz wyciągom z alg i różnym substancjom łagodzącym, np. alantoinie. Preparaty antystresowe różnią się od siebie tak, jak różne są podstawowe typy skóry. Te, które są przygotowane do pielęgnacji skóry suchej, oprócz przeciwdziałania stresom mają również funkcję nawiliżającą; odbudowują też naturalną barierę lipidową naskórka. Z kolei preparaty przeznaczone do cery tłustej i mieszanej wyrównują pracę gruczołów łojowych. Działanie kosmetyków antystresowych jest szersze, nie ogranicza się tylko do skóry – dzięki znajdującym się w nich olejkom eterycznym, aromaterapeutyczym wyciągom z roślin czy ziołowym esencjom poprawia się także stan psychiczny osoby, która takie preparaty stosuje. Nawet wtedy, gry od stresu trudno się uwolnić, jest on obecny na co dzień i ogarnia nas permanentnie, kiedy wciąż powraca znużenie, a zniechęceni do życia jesteśmy przez większość dni w roku, preparaty antystresowe należy po pewnym czasie odstawić. Zaleca się, żeby po zużyciu jednego opakownaia zaprzestać ich stosowania i powrócić do zwykle stosowanego kremu. Może się bowiem zdarzyć, że skóra przyzwyczai się do zastosowanych w preparacie składników i po pewnym czasie w ogole przestanie na nie reagować.

Pierwszym sygnałem, że coś złego dzieje się z organizmem, bywają kłopoty z zasypianiem. Potem do nich dołączają inne niedomagania. Możemy płakać bez powodu, czujemy się zmęczeni niezależnie od tego, ile pracujemy i ile odpoczywamy, mamy kłopoty z koncentracja, skupieniem uwagi, zawodzi nas pamięć. Pojawiają się bóle głowy, drażliwość i czasem brak zainteresowania seksem. Tych objawów jest coraz więcej, stopniowo pojawiają się następne i może dlatego nie dostrzegamy ich przybywania. Dopiero kiedy osiągną wysoki pułap, zaczynamy czuć, że jest nam “źle we własnej skórze”. Nie zawsze jeszcze rozumiemy, że znaleźliśmy się w szponach stresu. Tracimy dawna radość życia, zapał do pracy, pewność siebie.

Bardziej podatne na stres są osoby niecierpliwe, wrogo nastawione do otoczenia, agresywne, żyjące w pośpiechu, silnie rywalizujące, dążące do celu za wszelka cenę.

Może doprowadzić do “rozregulowania” organizmu.

Walter Cannon fizjolog amerykański z Uniwersytetu Harvardzkiego, który w roku 1927 napisał książkę zatytułowaną “Mądrość ciała”. Tę mądrość ciała upatrywał właśnie w systemie mechanizmów regulacyjnych, które pozwalają organizmowi odpowiadać w sposób korzystny na bodźce środowiskowe. Cannon jest tym, który wprowadził pojęcie homeostazy do fizjologii po raz pierwszy. Homeostaza (z greckiego homoios- podobny oraz stasis -stan, co można przetłumaczyć jako stałą moc, czyli jako zdolność do pozostawania takim samym) jest określeniem różnych procesów regulacyjnych, opartych na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego, które umożliwiają organizmowi utrzymywanie na stałym poziomie pewnej liczby parametrów fizycznych i chemicznych.

Homeostaza zakłada, iż ustrój może prawidłowo funkcjonować tylko w granicach, w jakich zdolny jest do szybkiej adaptacji, tak aby zachować stan swojego wewnętrznego środowiska, w ramach ściśle określonych dla każdego organizmu. Z drugiej strony, odpowiedzi każdego ustroju na zmiany środowiska muszą być tego rodzaju, aby pozwalały mu właściwie funkcjonować w zmienionych warunkach. System ten posiada mechanizmy pozwalające na utrzymywanie swej odrębności, pomimo nieustannego nacisku sił zewnętrznych, a zarazem, zdolny jest do odczytu adaptacyjnego w stosunku do tych sił.

My możemy pomóc organizmowi w zachowaniu homeostazy, która można zwać równowaga w naszym ciele i naszej psychice.

Przy radzeniu sobie ze stresem najlepsza i najskuteczniejsza jest profilaktyka.

Najczęściej zalecane metody radzenia sobie z trudnymi sytuacjami:

- Utrzymywanie kontaktu z naturą-pachnący świeżością las i śpiew ptaków może dostarczyć energii, której nie mają w sobie betonowe osiedla

• Mieć czas własnie tylko dla siebie- zrobienie sobie przyjemności, wyłaczenie telefonu, usiąść wygodnie w fotelu posłuchać muzyki , która sprawia nam przyjemność lub pójśc na spacer
• Rozmowa z kimś kto naprawdę ma ochotę nas wysłuchac – nie udawac kogoś kto nie może się mylić ani okazywać słabości
• Uprawiać sport – ćwiczenia fizyczne są niewatpliwie lepszym sposobem na okiełznanie stresu niż obesyjne myślenie o tym co może się wydarzyć i zamartwianie się.
• Zdrowo się odżywiać – pamiętac, że istnieje związek między fizyczną i psychiczną stroną człowieka. Unikać używek ; papierosów , kawy, alkoholu . Przeciez tylko w ” zdrowym ciele – zdrowy duch”.
• Rozwijać w sobie poczucie humoru , nauczyć się lepiej gospodarować czasem .
• Stosować sobie realistyczne cele – ustalić co chcę osiagnąć i w jakim czasie.
• Nie troszczyć się o rzeczy na które nie ma się wpływu. Pozwólmy by zycie toczylo się samo, a my koncentrujmy się tylko na tym nad czym mamy władze .

W przypadku długotrwałego stresu mogą pojawić się zaburzenia psychosomatyczne. Aby zapobiec negatywnym skutkom zdrowotnym należ skorzystać z pomocy profesjonalisty np:

psychoterapii lub hipnoterapii.

Terapia w hipnozie pozwala na szybsze dotarcie do przyczyny objawów wypartych do umysłu podświadomego wyeliminowanie ich i przywrócenie równowagi psychofizycznej .

Natomiast psychoterapia jest o wiele dłuższym procesem .

Po zakończeniu hipnotarapii można pacjenta przygotować do stosowania autohipnozy, dzieki czemu będzie z powodzeniem stosował nabyte umiejetności radzenia sobie ze stresem w każdej sytuacji zyciowej.

Tabela 1 .ZDARZENIA STRESOWE W ŻYCIU CZŁOWIEKA

Lp. Wydarzenie życiowe Jednostki zmian życiowych

1. Śmierć współmałżonka 100

2. Rozwód 73

3. Separacja 65

4. Kara więzienia 63

5. Śmierć bliskiego członka rodziny 63

6. Własna choroba lub uszkodzenie ciała 53

7. Małżeństwo 50

8. Utrata pracy 47

9. Pogodzenie się z małżonkiem 45

10. Przejście na emeryturę 45

11. Choroba w rodzinie 44

12. Ciąża 40

13. Kłopoty seksualne 39

14. Powiększenie się rodziny 39

15. Nowa praca zawodowa 39

16. Zmiana stanu finansów 38

17. Śmierć bliskiego przyjaciela 37

18. Zmiana zawodu 36

19. Wzrost konfliktów małżeńskich 35

20. Kredyt lub pożyczka ponad 10 000 dolarów 31

21. Pozbawienie prawa do kredytu czy pożyczki 30

22. Zmiana obowiązków w pracy 29

23. Opuszczenie domu przez syna czy córkę 29

24. Kłopoty z teściami 29

25. Wybitne osiągnięcia osobiste 28

26. Współmałżonek zaczyna lub przestaje pracować 26

27. Rozpoczęcie lub zakończenie nauki szkolnej 26

28. Zmiana standardu życia 25

29. Zmiana osobistych nawyków 24 ,

30. Zatargi z szefem 23

31. Zmiana godzin lub warunków pracy 20

32. Zmiana miejsca zamieszkania 20

33. Zmiana szkoły 20

34. Zmiana sposobów spędzania wolnego czasu 19

35. Zmiana w praktykach religijnych 19

36. Zmiana w życiu towarzyskim 18

37. Kredyt lub pożyczka poniżej 10 000 dolarów 17

38. Zmiana nawyków dotyczących snu 16

39. Zmiany częstości spotkań rodzinnych 15

40. Zmiana nawyków żywieniowych 15

41. Urlop 13

42. Święta 12

43. Niewielkie pogwałcenie prawa 11

Źródło: S. Siek. Walka ze stresem, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa, 1989r.