Nerwice
Specyficzna i przykra reakcja obronna organizmu na sytuacje stresowe
Podłożem nerwic są nieświadome wewnętrzne konflikty wyparte do umysłu podświadomego
Większość kłopotów człowieka wynika z jego niezdolności do zachowania spokoju.
- B. Pascal -
Jest to specyficzna i przykra reakcja obronna organizmu na sytuacje stresowe, przede wszystkim przewlekłe. Jest to zaburzenie czynności ośrodkowego układu nerwowego, objawiające się nadpobudliwością, gwałtownością reakcji na bodźce zewnętrzne, stanami lękowymi, załamaniami nerwowymi, obsesjami, zaburzeniami w funkcjonowaniu narządów bez ich fizycznego uszkodzenia*. Podłożem nerwic są nieświadome wewnętrzne konflikty wyparte do umysłu podświadomego.
Objawy nerwicowe znacząco utrudniają, a czasem wręcz uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie człowieka w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym. Osoby w trudnych sytuacjach doświadczają napięcia, lęku, smutku, przygnębienia, niepewności, poczucia „nieradzenia sobie z życiem”, kołatania serca, zawrotów głowy, objawów paniki, pojawia się obawa przed śmiercią lub utratą zdrowia psychicznego, a także różnego rodzaju dolegliwości somatyczne, jak np. bóle głowy, drżenie lub drętwienie mięśni, przyspieszenie akcji serca, podwyższone ciśnienie krwi, zaburzenia poziomu cukru we krwi.
Przyczyną nerwicy jest wewnątrzpsychiczny konflikt emocjonalny pomiędzy dwiema sprzecznymi wartościami, czy potrzebami (np. konflikt między uczuciem złości, a przekazana przez rodziców norma moralna zakazująca złości). Może nią być też deficyt opieki rodzicielskiej w okresie dzieciństwa lub sytuacje konfliktowe między rodzicami, przekazywanie dziecku negatywnych wzorców, np. w rodzinie z problemem alkoholowym, w rodzinie władzy, w której dziecko jest zdominowane przez jedno lub oboje rodziców, w której nie jest ono nagradzane, a tylko karane, a brak jakichkolwiek pochwał powoduje, że czuje się niedoceniane. Dziecko z rodziny władzy wynosi poczucie sumienności i pracowitości, często w życiu dorosłym staje się uzależnione od pracy, nie pozwala sobie na odpoczynek, nie potrafi się zrelaksować, ma poczucie bycia niekochanym i nie zasługującym na miłość. W rodzinach o modelu władzy panuje przekonanie, że pochwały i nagrody psują dziecko, mentalność takich rodzin często jest przenoszona z pokolenia na pokolenie. Konsekwencją takiego wychowania jest narastający stres powodujący silne zaburzenia nerwicowe. Również w rodzinach uwikłanych brak zaspokojenia prawidłowych relacji między małżonkami, frustracje wynikające z niespełnienia się w roli współmałżonka są przenoszone na dziecko. W takich sytuacjach dziecko bywa wykorzystywane do zaspokojenia psychicznych potrzeb rodziców. Komunikacja manipulacyjna wzbudza w dziecku silne poczucie winy, lęk, by nie zrobić niczego, czego rodzic nie akceptuje. W rodzinach wykorzystywany jest również szantaż miłością oraz podwójne wiązanie: inny przekaz słowny, inny bezsłowny.
Skutki: Dziecko staje się dorosłe i naddorosłe; w dzieciństwie staje się dorosłe, lecz wewnątrz nosi „zamrożone dziecko psychiczne”. Zamrażanie (tłumienie) uczuć to sposób przystosowawczy dzieci w rodzinach uwikłanych. Osoby te często nie potrafią w dorosłym życiu wyzwolić się emocjonalnie z wpływu rodzin, w których się wychowały, nadal lokują w nich swoje uczucia, są od nich emocjonalnie uzależnione, zdarza się, że przez całe życie. Niejednokrotnie emocjonalnie nie są zdolne do zawarcia związku małżeńskiego albo wchodzą w związki z ludźmi z rodzin władzy. Są zafascynowane możliwością przeciwstawienia się rodzinie. Przez to osoby z rodzin władzy są atrakcyjne dla osób z rodzin uwikłanych.
Często źródła nerwicy pochodzą z okresu dzieciństwa, są nimi niewłaściwe metody wychowawcze, presja, oczekiwania, które wpłynęły na ukształtowanie niewłaściwych cech osobowości uniemożliwiających samoakceptację, spowodowały nieprzystosowanie do życia, niezdolność samorealizacji i brak wykształcenia umiejętności adaptacyjnych. W takich przypadkach tylko wczesna terapia może zapobiec rozwojowi poważnych zaburzeń nerwicowych. Można przytaczać wiele przyczyn powstawania zaburzeń nerwicowych skutkujących w przypadku nie leczenia chorobami psychosomatycznymi, somatycznymi, a nawet chorobami psychicznymi.
Psychobiostymulacja jest skuteczną metodą terapeutyczną w tej dziedzinie. Poprzez umiejętne wykorzystanie narzędzi psychologicznych pozwala dotrzeć do źródła przyczyn, eliminując narastające i jakże uciążliwe dla jednostki objawy nerwicy. Pozwala zinterpretować i wyjaśnić istotę konfliktu, czy też konfliktów zepchniętych w głęboką sferę podświadomości, zaktywizować podświadomy potencjał umysłu, który jest skarbnicą wiedzy i wewnętrznych uśpionych zasobów potrzebnych człowiekowi do rozwiązywania problemów i realizacji celów.
*Słownik współczesnego języka polskiego. Red. Zespół Wydawnictwa Wilga pod kier. Anny Sikorskiej- Michalak i Olgi Wojniłko. Warszawa: RD, 1998. ISBN 83-909366-3-1.
Wyparte pragnienia i poczucie winy często prowadzą do anormalnego zachowania znanego jako nerwica natręctw, której głównym objawem są myśli natrętne lub natręctwa ruchowe.
To uporczywie powracające irracjonalne myśli w świadomości, których nie można dowolnie z niej usunąć. Mogą one dotyczyć czegokolwiek, najczęściej jest to pamięć różnych, nawet drobnych nieporozumień, obaw, choć wspomnienia te nie mają aż takiej wagi, która uzasadniałaby nieustanne myślenie o nich.
Zachowanie kompulsywne składa się z powtarzających się czynności o charakterze rytualnym. Rytuały takie dla neurotyków mają duży ładunek emocjonalny, przy czym osoby te nie do końca zdają sobie sprawę z ich znaczenia. Najczęstsze czynności natrętne to nadmierne mycie rąk, wielokrotne zamykanie drzwi i sprawdzanie czy są zamknięte, ciągłe sprzątanie, zmywanie naczyń, choć przed chwilą zostały umyte oraz inne czynności higieniczne. W niektórych przypadkach takie zachowania wywołane są poczuciem winy z powodu prawdziwych lub wyimaginowanych grzechów. Wówczas skłonność do przesadnej czystości, przejawiająca się w kompulsywnych rytuałach (np. wielokrotne mycie rąk) ma „odkupić” popełniony grzech („zmyć winę”).
Lęk jest osiowym objawem wszystkich nerwic, nie należy utożsamiać go ze strachem. Strach jest reakcją na wyraźne zagrożenie, natomiast lęk jest znacznie bardziej nieokreślony. Człowiek skarży się na uogólniony niepokój, napięcie, czy też poczucie zagrożenia, występują u niego nieuzasadnione obawy o swoją przyszłość i o los najbliższych, boi się, ale często nie wie czego. Lęk może mieć również charakter napadowy - przychodzi nagle i po pewnym czasie znika. Lękowi napadowemu mogą towarzyszyć objawy paniki (np. w fobii). Niekiedy niepokój objawia się niepewnością, czy dokładnie została wykonana praca, a wówczas kończy się to nadmiernym perfekcjonizmem, pracoholizmem. Inne typowe objawy tego rodzaju nerwicy to: bóle skurczowe żołądka, biegunki, silne pocenie się, kołatanie serca, przyspieszenie czynności serca, zawroty głowy, wrażenie braku tchu, duszności, dreszcze lub uderzenia gorąca spowodowane podwyższoną aktywnością układu wegetatywnego. Źródłem lęku nie jest niebezpieczeństwo zewnętrzne lecz wewnętrzne.
Osoby neurotyczne często przejawiają niezwykłą troskę o swoje zdrowie i stan fizyczny roztrząsając każdy najmniejszy objaw jako możliwą oznakę jakiegoś schorzenia organicznego. W obrazie chorobowym górują wyolbrzymione skargi na różne dolegliwości somatyczne przy braku etiologicznego podłoża somatycznego. Takie chorobliwe zaabsorbowanie własnym zdrowiem stanowi poważny objaw nerwicy, nazywanej hipochondrią. Pacjent czuje się chory, a lekarz tej choroby w nim nie znajduje. Hipochondryk nie udaje, jego naprawdę wszystko boli. Boli serce, brzuch, kości, stawy, drętwieją palce u rąk i nóg, boli głowa, bóle wędrują z jednego miejsca w drugie. Uwaga chorego z otoczenia przenosi się na własne ciało, a ono staje się ogniskiem przeżyć psychicznych, ponieważ ból zajmuje jedno z czołowych miejsc w tej przypadłości.
Objawy tej nerwicy charakteryzują się ucieczką w chorobę somatyczną, w której pomimo braku jakichkolwiek przyczyn somatycznych występują objawy chorób. Mogą to być psychogenne bóle głowy, żołądka, czasami mogą sugerować chorobę wrzodową żołądka, czy też dwunastnicy lub chorobę neurologiczną. Po wykonaniu przez chorego badań okazuje się, że żadna z tych chorób nie występuje, natomiast objawy nadal pozostają i są wyraźne. Konwersja - czynniki natury emocjonalnej, które rzutują na sferę cielesną. Objawy konwersyjne dzielone są na 3 grupy zaburzeń: czucia, ruchu i wyższych form zachowania się, np. przezywanie siebie i otaczającej rzeczywistości. Należą one do rzadszych przypadków, a jeśli już występują, to w każdej grupie można odróżnić zaburzenia polegające na wzmożeniu lub zahamowaniu funkcji, np. histeryczna ślepota lub głuchota, które nie mają fizjologicznych przyczyn, pojawiają się często i ustępują nagle. Mogą pojawić się zaburzenia mowy jak np. jąkanie, zacinanie się lub tiki twarzy. Jąkanie i zacinanie się występuje najczęściej w dzieciństwie na skutek silnego stresu lub traumatycznego przeżycia o charakterze lękowym. Podłożem jąkania jest lęk.
Charakteryzują się lękiem związanym z określonym przedmiotem w środowisku zewnętrznym, lecz na ogół przedmiot ten nie jest źródłem fizycznego zagrożenia ani biologicznego niebezpieczeństwa. Osoba zdaje sobie sprawę, że jej gwałtowna reakcja jest nieracjonalna, ale nie potrafi przyjąć wyjaśnienia i świadomość tego czyni jeszcze trudniejszym dla niej lęk do zniesienia. Najczęstszym rodzajem fobii jest agorafobia, czyli lęk przed otwartą przestrzenią oraz sytuacjami, które uniemożliwiają natychmiastową ucieczkę do bezpiecznego miejsca.
Powody są różne. Wystąpienie nerwicy zależy zarówno od siły, jak i rodzaju doznanych w życiu urazów psychicznych. Najczęstsze przyczyny to różnego typu wydarzenia bardziej lub mniej stresujące, zwłaszcza utrzymujące się, przewlekłe kłopoty. Stresogenny tryb życia, nadmierne, wykluczające się wymagania otoczenia, czy też ogólne przemęczenie zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na tę przypadłość. Można rozważyć czynniki dziedziczne, jak i wychowanie w lękowej atmosferze. Niektórzy pacjenci wspominają: „rodzice zawsze czegoś się bali, wszystkim się przejmowali”.
Psychobiostymulacja należy do najłagodniejszych, a zarazem najbardziej skutecznych metod terapii nerwic, ponieważ pozwala dotrzeć do źródła przyczyn zaburzeń emocjonalnych - wypartych do umysłu podświadomego emocji i wspomnień „uzbieranych” w przebiegu całego życia. Pozwala ominąć wyuczone ograniczenia uniemożliwiające powrót do zdrowia, dotarcie do uzdrowicielskich mocy i aktywizację ich.
Dzięki psychobiostymulacji nauczysz się panować nad swoimi emocjami, wzmocnisz swoją wolę, wyeliminujesz wszelkie myśli dezorganizujące, takie jak: strach, lęk, złość, zazdrość, a na ich miejsce powróci zdrowy wzór myślowy.
