Co to jest otyłość?

Otyłość jest przede wszystkim chorobą. Jest to patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie. W 95% przypadków otyłość jest następstwem nadmiaru energii pobieranej z pożywienia. U osób o prawidłowej masie ciała tkanka tłuszczowa nie przekracza 20% masy ciała u kobiet i 10% u mężczyzn. Ilość nadmiernej tkanki tłuszczowej można określić dzięki indeksowi masy ciała (BMI - Body Mass Index). Uważa się, że osoby z BMI powyżej 25 mają nadwagę, natomiast osoby z BMI powyżej 30 są oceniane jako osoby otyłe.

Otyłość zwykle jest związana z występowaniem różnych schorzeń. Zachorowalność wzrasta systematycznie od BMI 25 do 30.

Choroby związane z otyłością

• nadciśnienie tętnicze - wzrost masy ciała o 20% powoduje trzykrotny wzrost ryzyka wystąpienia nadciśnienia. 80% osób otyłych po 50 roku życia choruje na nadciśnienie tętnicze.
• cukrzyca typu II - 80-90% osób otyłych choruje na cukrzycę typu II.
• hiperlipidemia - u osób otyłych podwyższeniu ulega poziom cholesterolu i lipidów we krwi
• choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa) - choroba ta występuje u ponad 40% osób z BMI powyżej 25. Ryzyko jest o 1,5 raza większe w porównaniu do osób z prawidłową masą ciała. U kobiet z BMI między 23 a 24,9 ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej jest o 50% wyższe, a u osób z BMI powyżej 29 o 350% wyższe w stosunku do osób z prawidłowym BMI (18-23). U mężczyzn w wieku poniżej 65 lat z BMI 25-28,9 ryzyko rozwoju tej choroby jest wyższe o 72%.
  U osób otyłych ryzyko niewydolności serca zwiększa się dwukrotnie. W przypadku masywnej otyłości z BMI > 40 dochodzi do rozwoju niewydolności prawej komory serca bezpośrednio spowodowanej zaburzeniami oddychania i nadciśnieniem w tętnicy płucnej.
  Choroba niedokrwienna mięśnia sercowego może być przyczyną zawału serca.
• udar mózgowy - ryzyko udaru mózgu jest dwukrotnie większe u osób otyłych.
• nowotwory - u otyłych częściej niż u szczupłych występują nowotwory złośliwe macicy, sutka, pęcherzyka żółciowego, jelita grubego, prostaty, jajnika.
• zaburzenia oddychania - zespół hipowentylacji, bezdech senny.
• kamica pęcherzyka żółciowego mięśniowo-szkieletowe - u otyłych, w związku z nadmiernym ciężarem ciała, dochodzi do stanów zapalnych stawów, kręgosłupa i kończyn dolnych, jak również do zmian zwyrodnieniowych stawów.
• żylaki kończyn dolnych - w związku z gorszymi warunkami odpływu krwi z kończyn dolnych u osób otyłych dochodzi do nadmiernego wypełnienia krwią żył, a w konsekwencji do powstawania żylaków.
• powikłania ciąży - u otyłej kobiety zwiększone jest ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej, nadciśnienia, toksemii, cukrzycy ciężarnych, przedwczesnego porodu, cięcia cesarskiego i umieralności okołoporodowej.
• zaburzenia miesiączkowania i hirsutyzm. - osoby otyłe są mniej odporne na sytuacje stresowe.

Przyczyny otyłości

Najczęstszą przyczyną powstawania otyłości jest przekarmianie w wieku niemowlęcym. Badania wykazują, że nadmierny przyrost masy ciała w wieku niemowlęcym powoduje wzmożone łaknienie i otyłość przez resztę życia. Udowodniono też, że dzieci karmione naturalnie rzadziej mają nadwagę/otyłość niż dzieci karmione sztucznie. Bardzo ważną przyczyną otyłości jest życie w ciągłym stresie, niepokoju, rywalizacji.

Brak czasu na wypoczynek, spożywanie w pośpiechu nieregularnych posiłków (najczęściej typu "fast food") powoduje ciągłe napięcie psychiczne, utrzymuje organizm w nieustannym „pogotowiu”. Aby stłumić smutek, rozładować napięcie lub niepowodzenie sięgamy po coś, co sprawi nam krótkotrwałą przyjemność, np. słodycze.

Nie rozwiązane problemy pozostają, a sięganie po "nagrodę na chwilę" najczęściej prowadzi do wyrobienia w sobie nawyku kompulsywnego jedzenia, ten zaś, do otyłości. Jedzenie kompulsywne (napadowe) przybiera na świecie postać już prawie epidemii. Jest to zaburzenie odżywiania polegające na spożywaniu nadmiernych ilości pokarmu w niekontrolowany sposób. Prawdziwym podłożem są przyczyny emocjonalne, a nie potrzeba zaspokojenia głodu. W trakcie takich sytuacji "zajadamy stresy dnia codziennego", stajemy się uzależnieni od jedzenia, które działa wtedy podobnie jak narkotyk.

Typowe objawy to:

• okresowa utrata kontroli co do ilości i wielkości przyjmowanych posiłków
• szybkie spożywanie posiłków, aż do wystąpienia objawów przejedzenia
• jedzenie "w ukryciu"
• towarzyszące poczucie winy i wstydu z powodu obżarstwa, nadwagi, czy otyłości.